Powikłania po operacji bariatrycznej – jak im zapobiegać – CHLO
##CHLO # #komplikacjepooperacji
Powikłania po operacji bariatrycznej – jak im zapobiegać
Operacje bariatryczne to jedna z najbardziej skutecznych metod walki z otyłością, zwłaszcza w przypadkach, gdy inne formy leczenia zawiodły. Przynoszą korzyści zdrowotne, takie jak poprawa metabolizmu, zmniejszenie ryzyka cukrzycy czy chorób serca. Jednak, jak każda interwencja chirurgiczna, niesie ze sobą ryzyko powikłań. Warto być świadomym tych potencjalnych zagrożeń, aby lepiej się przygotować i zminimalizować ryzyko ich wystąpienia. Powikłania poważne w skutkach występują jedynie u około 2,5% pacjentów [25 osób na 1000], a śmiertelność wynosi zaledwie ok. 0,06% [6 osób na 10 tys pacjentów] czyli jest porównywalna dla zabiegu usunięcia pęcherzyka żółciowego metodą laparoskopową.
pewnie się zastanawiacie czy to dużo, oczywiście każda śmierć jest tragedią, ale nieleczona otyłość według statystyk wskazuje, że co druga osoba z BMI powyżej 40 umrze w ciągu 10 lat!
Warto jednak dodać, że pomimo faktu, że odsetek powikłań jest naprawdę niewielki to jednak, kiedy do nich dojdzie ich konsekwencje mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentów, a w skrajnych przypadkach może dojść do śmierci chorego.
W tym artykule omówię najczęstsze powikłania po operacjach bariatrycznych i przedstawię strategie ich zapobiegania.
1. Choroba zakrzepowo-zatorowa
Choroba zakrzepowo-zatorowa, której groźnym powikłaniem jest zatorowość płucna, to jedno z najpoważniejszych zagrożeń po operacji bariatrycznej. Polega na tym, że w żyłach głębokich kończyn dolnych tworzą się skrzepliny, które mogą przemieścić się do płuc i zablokować krążenie, co może doprowadzić do nagłego zgonu.
Jak zapobiegać:
- Na długo przed operacją wprowadzić aktywność fizyczną
- Rzucić palenie tytoniu minimum 3 miesiące przed zabiegiem, ale im wcześniej tym lepiej
- Zrezygnować z żywności przetworzonej typu fast food
- Wczesne uruchamianie pacjenta po zabiegu: Kluczowym elementem profilaktyki jest wczesne wstawanie z łóżka i rozpoczęcie aktywności fizycznej, już kilka godzin po operacji. Nawet krótki spacer czy poruszanie nogami w łóżku wspomagają krążenie i zapobiegają tworzeniu się zakrzepów. Ruch stymuluje tzw. pompę mięśniową, która pomaga przepychać krew w żyłach kończyn dolnych.
- Farmakologiczna profilaktyka przeciwzakrzepowa: Zwykle lekarze zalecają profilaktyczne podawanie heparyny lub innych leków przeciwzakrzepowych przez kilka dni przed i po operacji. Heparyna zapobiega powstawaniu zakrzepów, zmniejszając tym samym ryzyko zatorowości płucnej. Dobrze też sprawdzają się napary z Miłorzębu japońskiego, ale o tym, czy można stosować trzeba zapytać swojego lekarza
- Kompresjoterapia: Noszenie pończoch uciskowych po operacji to kolejna skuteczna metoda zapobiegania zakrzepicy. Pończochy wspomagają krążenie krwi w kończynach dolnych, zmniejszając ryzyko tworzenia się skrzeplin.
- Odpowiednie nawodnienie: Picie odpowiedniej ilości płynów jest kluczowe dla utrzymania prawidłowego przepływu krwi. Odwodnienie może przyczynić się do zagęszczenia krwi, co zwiększa ryzyko zakrzepów.
2. Krwawienia
Krwawienie to kolejne potencjalne powikłanie po operacji bariatrycznej. Może wystąpić zarówno w jamie brzusznej, jak i w przewodzie pokarmowym. Krwawienie do jamy brzusznej jest szczególnie niebezpieczne, gdyż pacjent może stracić znaczną ilość krwi bez widocznych objawów. Krwawienie do przewodu pokarmowego może manifestować się wymiotami z domieszką krwi lub smolistym stolcem.
Jak zapobiegać:
- Precyzja operacyjna: Właściwe zaopatrzenie naczyń krwionośnych podczas operacji to kluczowy element zapobiegania krwawieniom. Doświadczeni chirurdzy stosują zaawansowane techniki, aby minimalizować ryzyko tego powikłania.
- Monitorowanie po operacji: Po operacji pacjenci są często wyposażeni w dreny, które pomagają monitorować obecność krwi w jamie brzusznej. Ważne jest, aby obserwację prowadził doświadczony zespół medyczny.
- Objawy alarmowe: Krwiste wymioty, smolisty stolec, nagła utrata sił czy osłabienie to sygnały, że mogło dojść do wewnętrznego krwawienia. W takim przypadku pacjent musi niezwłocznie zgłosić się do lekarza.
Kamienie żółciowe powstają w sytuacji, kiedy żółć zawiera zbyt dużo cholesterolu lub bilirubiny albo kiedy pęcherzyk żółciowy nie opróżnia się całkowicie po posiłku zawierającym tłuszcze lub wystarczająco często, czyli przy diecie ubogiej w tłuszcz. Nadmiar materii w żółci tworzy kryształy, które zlepiają się, tworząc kamienie.
Kamienie żółciowe nie dają na początku objawów i często pacjent dowiaduje się podczas badań do kwalifikacji, że ma kamicę zaś po operacji bariatrycznej mogą się pojawić, ale nie muszą przypuszcza się, że przyczyną jest szybka utrata nadmiaru masy ciała. To zaś może skutkować koniecznością operacji i wycięcia pęcherzyka żółciowego. W niektórych ośrodkach po wykryciu złogów lekarz usuwa pęcherzyk w trakcie zabiegu, ale to decyzja chirurga, wówczas najpierw usuwa się pęcherzyk laparoskopowo a po jakimś czasie przeprowadzana jest operacja.
Jak zapobiegać:
- Zadbaj o zbilansowane posiłki, nie unikaj tłuszczu, ale zadbaj o dobrej jakości tłuszcze. Jeśli palisz rzuć jak najszybciej, alkohol też sprzyja powstawaniu złogów.
- Po operacji bariatrycznej nie dopuść do gwałtownego spadku masy ciała, nie unikaj tłuszczu w diecie i obserwuj swój organizm. Możliwe, że lekarz zaleci stosowanie leku zapobiegającego tworzeniu się złogów.
3.Kamica żółciowa
Kamienie żółciowe powstają w sytuacji, kiedy żółć zawiera zbyt dużo cholesterolu lub bilirubiny albo kiedy pęcherzyk żółciowy nie opróżnia się całkowicie po posiłku zawierającym tłuszcze lub wystarczająco często, czyli przy diecie ubogiej w tłuszcz. Nadmiar materii w żółci tworzy kryształy, które zlepiają się, tworząc kamienie.
Kamienie żółciowe nie dają na początku objawów i często pacjent dowiaduje się podczas badań do kwalifikacji, że ma kamicę zaś po operacji bariatrycznej mogą się pojawić, ale nie muszą przypuszcza się, że przyczyną jest szybka utrata nadmiaru masy ciała. To zaś może skutkować koniecznością operacji i wycięcia pęcherzyka żółciowego. W niektórych ośrodkach po wykryciu złogów lekarz usuwa pęcherzyk w trakcie zabiegu, ale to decyzja chirurga, wówczas najpierw usuwa się pęcherzyk laparoskopowo a po jakimś czasie przeprowadzana jest operacja.
Jak zapobiegać:
- Zadbaj o zbilansowane posiłki, nie unikaj tłuszczu, ale zadbaj o dobrej jakości tłuszcze. Jeśli palisz rzuć jak najszybciej, alkohol też sprzyja powstawaniu złogów.
- Po operacji bariatrycznej nie dopuść do gwałtownego spadku masy ciała, nie unikaj tłuszczu w diecie i obserwuj swój organizm. Możliwe, że lekarz zaleci stosowanie leku zapobiegającego tworzeniu się złogów.
4.Nieszczelność zespolenia
Nieszczelność zespolenia to jedno z najgroźniejszych powikłań po operacjach bariatrycznych. Zespolenie to miejsce, w którym chirurg łączy ze sobą ścianę żołądka po resekcji lub w przypadku operacji wyłączających fragmenty przewodu pokarmowego – najczęściej żołądka z jelitem. Jeśli miejsce to nie goi się prawidłowo, dochodzi do wycieku treści pokarmowej do jamy brzusznej, co może prowadzić do ciężkiego zakażenia, a nawet sepsy.
Jak zapobiegać:
- Technika chirurgiczna: Kluczowe jest doświadczenie chirurga. Precyzyjne zaopatrzenie tkanek i odpowiednie zszycie czy staplery chirurgiczne minimalizują ryzyko wystąpienia nieszczelności.
- Dbanie o właściwe gojenie: Pacjenci powinni unikać wszelkich czynników, które mogą zakłócać proces gojenia, takich jak ciężkie i gwałtowne wysiłki fizyczne, podnoszenie ciężkich przedmiotów, palenie papierosów, stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) oraz sterydów. Papierosy mogą nawet trzykrotnie zwiększać ryzyko wystąpienia nieszczelności i owrzodzeń!
- Wczesna diagnostyka: Objawy takie jak gorączka, silny ból brzucha, tachykardia (przyspieszone bicie serca) czy wymioty to sygnały ostrzegawcze, które należy natychmiast skonsultować z lekarzem.
5. Niedrożność przewodu pokarmowego
Niedrożność przewodu pokarmowego to stan, w którym pokarm nie może przemieszczać się przez żołądek lub jelita, często z powodu skrętu jelit, zrostów lub zwężeń. Objawia się wymiotami, wzdęciem brzucha, brakiem oddawania stolca i gazów.
Jak zapobiegać:
- Staranna technika chirurgiczna: Podczas operacji chirurg powinien unikać uszkadzania tkanek, co minimalizuje ryzyko powstawania zrostów prowadzących do niedrożności.
- Wczesne rozpoznanie i leczenie: Jeśli pacjent zauważy objawy niedrożności, takie jak nasilające się wzdęcia, ból brzucha, wymioty, konieczna jest pilna konsultacja lekarska. Niedrożność może wymagać szybkiej interwencji chirurgicznej.
6. Niedobory witamin i minerałów
Po operacjach bariatrycznych pacjenci są bardziej narażeni na składniki odżywcze w szczególności niedobory witamin i minerałów, szczególnie witamin z grupy B, witaminy D, kwasu foliowego, żelaza oraz wapnia. Może to prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak niedokrwistość, osteoporoza, problemy neurologiczne czy osłabienie odporności.
Jak zapobiegać:
- Stała suplementacja: Pacjenci muszą przyjmować odpowiednie preparaty witaminy i minerały. Szczegółowy plan suplementacji powinien być opracowany przez dietetyka w oparciu o wyniki kontrolne badań krwi.
- Regularne badania kontrolne: Aby wcześnie wykryć ewentualne niedobory, pacjenci powinni regularnie kontrolować poziomy witamin i minerałów we krwi. Należy również badać stan zdrowia kości, aby wcześnie wykryć osteoporozę.
7. Refluks żołądkowo-przełykowy
Refluks jest częstym powikłaniem po operacji rękawowej resekcji żołądka. Polega na cofaniu się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, co prowadzi do zgagi, pieczenia w klatce piersiowej oraz dyskomfortu. W niektórych przypadkach refluks może być tak nasilony, że wymaga leczenia chirurgicznego a nawet kolejnej operacji tzw. rewizyjnej GB lub miniGB
Jak zapobiegać:
- Stosowanie leków: Inhibitory pompy protonowej (IPP) to leki, które zmniejszają wydzielanie kwasu solnego w żołądku, co może łagodzić objawy refluksu stosowane doraźnie w okresie po operacji.
- Dieta: Unikanie pokarmów zwiększających wydzielanie kwasu żołądkowego, takich jak pikantne potrawy, ciężkostrawne posiłki, kawa i alkohol, może pomóc w kontroli refluksu. Regularne, małe posiłki również są korzystne.
8. Przepuklina wewnętrzna
Przepukliny wewnętrzne mogą wystąpić po operacjach, które obejmują zmiany w układzie jelit. Powstają one, gdy jelito wpada w wolne przestrzenie pomiędzy innymi narządami, co może prowadzić do uwięźnięcia jelita.
Jak zapobiegać:
- Zamknięcie przestrzeni operacyjnych: Chirurdzy powinni dbać o to, aby wolne przestrzenie po operacji były jak najmniejsze. Techniki chirurgiczne, takie jak szycie lub klejenie, mogą pomóc w zminimalizowaniu ryzyka.
- Monitorowanie objawów: Jeśli pacjent doświadcza silnego bólu brzucha, wzdęcia czy objawów niedrożności, powinien natychmiast zgłosić się do lekarza.
Jak zmniejszyć ryzyko powikłań? podsumowanie
Aby zminimalizować ryzyko powikłań po operacji bariatrycznej, kluczowe jest ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza oraz aktywne monitorowanie swojego stanu zdrowia. Oto kilka najważniejszych zaleceń:
- Rzucić palenie jak najszybciej
- Odstawić żywność przetworzoną typu Fast food
- Wczesne uruchamianie się po operacji – jak najszybciej wstawaj z łóżka i zacznij się poruszać.
- Odpowiednie nawodnienie – dbaj o regularne spożycie płynów.
- Regularna suplementacja – przyjmuj zalecane witaminy i minerały
- Unikanie palenia papierosów i niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które mogą zwiększać ryzyko powikłań.
- Regularne kontrole u lekarza i dietetyka – badaj poziom witamin i minerałów oraz dbaj o zdrowie przewodu pokarmowego.
Operacje bariatryczne to skuteczna metoda walki z otyłością, ale wiążą się z pewnym ryzykiem. Pacjenci muszą być świadomi potencjalnych komplikacji, aby mogli odpowiednio reagować i zapobiegać ich wystąpieniu. Dzięki współpracy z lekarzem i dietetykiem oraz właściwej opiece można znacząco zmniejszyć ryzyko powikłań i cieszyć się lepszym zdrowiem po operacji.
Autor:
Mariusz Lorenc - dietetyk kliniczny, dietetyk bariatryczny, psycholog, psychodietetyk
Dietetyk bariatryczny online
Psycholog bariatryczny online, dietetyk bariatryczny, dietetyk bariatryczny online, psychodietetyk bariatryczny
Powikłania po operacji bariatrycznej, Jakie mogą wystąpić komplikacje po operacji bariatrycznej
